రామాయణం మొత్తం ఏడుకు కాండలుగా విభజించబడింది: బాలకాండ, అయోధ్యాకాండ, అరణ్యకాండ, కిష్కింధాకాండ, సుందరకాండ, యుద్ధకాండ, ఉత్తరకాండ. ప్రతి కాండలోని ప్రధాన కథలు ఈ విధంగా ఉంటాయి:
1. బాలకాండ
బాలకాండలో రాముడి జననం, చిన్నతనం, మరియు ఆయన వీరుడిగా ఎదిగిన కథలు ఉంటాయి.
- దశరథుని సంతానోత్పత్తి1: దశరథ మహారాజు పుత్రకామేష్టి యాగం చేయడం ద్వారా, రాముడు, లక్ష్మణుడు, భరతుడు, శత్రుఘ్నుడు జన్మిస్తారు.
- విశ్వామిత్రుడు రాముడిని తీసుకెళ్లడం: విశ్వామిత్ర మహర్షి యజ్ఞానికి మారి చేసే రాక్షసులను అడ్డుకోవడంలో సహాయం చేయడానికి రాముడిని మరియు లక్ష్మణుడిని తీసుకెళ్తాడు.
- తాటక వధ: రాముడు, తాటక అనే రాక్షసిని సంహరిస్తాడు.
- అహిల్యా శాప విమోచనం: రాముడు మహర్షి గౌతముని భార్య అహిల్యను శాపం నుండి విముక్తి చేస్తాడు.
- సీతాస్వయం వరం: రాముడు జనక మహారాజు వద్ద సీతాస్వయంవరం సందర్భంగా శివధనుర్భంగం చేసి, సీతను పరిణయమాడుతాడు.
2. అయోధ్యాకాండ
ఈ కాండలో రాముడు అరణ్యవాసం చేయడానికి వెళ్ళడం, దశరథుని మరణం, మరియు భరతుడి ధర్మబోధ ఉంటాయి.
- కైకేయి వరాలు: కైకేయి దశరథుని నుండి రెండు వరాలను ఆశిస్తుంది: భరతుడిని రాజు చేయడం మరియు రాముడిని అరణ్యానికి పంపడం.
- రాముడి అరణ్యవాసం: రాముడు సీత మరియు లక్ష్మణుడితో కలిసి 14 సంవత్సరాలపాటు అరణ్యంలో నివసించడానికి వెళ్తాడు.
- భరతుడి తపన: భరతుడు రాముడిని తిరిగి రావడానికి వేడుకుంటాడు, కానీ రాముడు తన మాట నిలబెట్టుకుంటాడు. భరతుడు రామపాదుకలను తీసుకెళ్లి, అవే అయోధ్యపై పాలన చేయడం ప్రారంభిస్తాడు.
3. అరణ్యకాండ
అరణ్యకాండలో రాముడు, సీత, లక్ష్మణులు అరణ్యంలో గడపడం, సీతను రావణుడు అపహరించడం జరుగుతుంది.
- అగస్త్యుని ఆశీర్వాదం: అరణ్యంలో అగస్త్య మహర్షి రాముడికి దివ్యాస్త్రాలను ప్రసాదిస్తాడు.
- శూర్పణఖ కథ: రావణుని చెల్లెలైన శూర్పణఖ రాముడిని ప్రేమించి, సీతను హింసించడానికి ప్రయత్నిస్తుంది. లక్ష్మణుడు ఆమె ముక్కు నరికి వేస్తాడు.
- సీతా అపహరణం: మారీచుడు స్వర్ణమృగ రూపంలో వచ్చి, సీతను మోసగిస్తాడు. రాముడు, లక్ష్మణుడు దానిని వెంబడించగా, రావణుడు సీతను అపహరించి లంకకు తీసుకెళ్తాడు.
4. కిష్కింధాకాండ
కిష్కింధాకాండలో రాముడు హనుమంతుడు మరియు వానర సైన్యంతో పరిచయం అవుతుంది.
- సుగ్రీవుని స్నేహం: రాముడు సుగ్రీవునికి వాలి నుండి మోక్షం కల్పిస్తాడు. సుగ్రీవుడు రాముడికి సీత గురించి తెలుసుకోవడానికి సహాయపడతాడు.
- హనుమంతుని లంక యాత్ర: హనుమంతుడు లంకకు వెళ్ళి సీతను కనిపెడతాడు. ఆ తర్వాత లంకలో రావణుడి సైన్యంతో యుద్ధం చేసి, లంకను దహనం చేసి తిరిగి వస్తాడు.
5. సుందరకాండ
సుందరకాండ మొత్తం హనుమంతుని ప్రతాపాన్ని వర్ణిస్తుంది.
- సీతా సందేశం: హనుమంతుడు లంకలో సీతను కలుసుకుని, రాముడి సందేశాన్ని అందిస్తాడు.
- హనుమంతుడి వీరత్వం: లంకలో రాక్షసులను ఎదుర్కొంటూ, హనుమంతుడు తన దివ్యశక్తిని ప్రదర్శిస్తాడు. రావణుని సైన్యాన్ని ఓడించి, లంకను దగ్ధం చేస్తాడు.
6. యుద్ధకాండ
యుద్ధకాండలో రాముడు రావణుడితో యుద్ధం చేసి, సీతను రక్షించడం, రావణుని సంహారం జరుగుతుంది.
- రామసేతు నిర్మాణం: రాముడు మరియు వానరులు సముద్రంపై రామసేతు వంతెనను నిర్మించి, లంకకు చేరుకుంటారు.
- రావణుడితో యుద్ధం: రాముడు, రావణుడు మధ్య తీవ్రమైన యుద్ధం జరుగుతుంది. రాముడు రావణుడిని సంహరించి, సీతను రక్షిస్తాడు.
- విభీషణుడి పట్టాభిషేకం: రావణుడి చెల్లెలు విభీషణుడు లంకా రాజుగా నియమించబడతాడు.
7. ఉత్తరకాండ
ఉత్తరకాండ రాముడి అయోధ్యకు తిరిగి రావడం, మరియు రామరాజ్యం స్థాపనను వివరిస్తుంది.
- అగ్నిపరీక్ష: సీత తన పవిత్రతను నిరూపించుకునే అగ్నిపరీక్షను అనుభవిస్తుంది.
- లవ, కుశుల జననం: సీత రాముని నుండి వేరుగా ఉండగా, వాల్మీకి ఆశ్రమంలో లవ, కుశుల పేరుతో ఇద్దరు కుమారులను జన్మనిస్తుంది.
- రాముని తిరిగి సీతను విడిచిపెట్టడం: రాముడు ప్రజల మాటలను గౌరవిస్తూ, సీతను వనవాసానికి పంపిస్తాడు.
ఈ కథలు రామాయణంలోని ప్రధాన ఘట్టాలను క్షుణ్ణంగా వివరిస్తాయి.