కిష్కింధాకాండ రామాయణంలోని నాల్గవ భాగం, ఇందులో రాముడు, హనుమంతుడు, సుగ్రీవుడు మరియు వానరసేనల పాత్రలు ప్రధానంగా ఉంటాయి. ఈ కాండలో సీత వెతుకుదల ప్రారంభమవుతుంది, రాముడు, సుగ్రీవునితో స్నేహం చేసి, వాలి వధ ఘట్టం కూడా జరుగుతుంది. ఈ కాండలోని ముఖ్యమైన కథలు ఈ విధంగా ఉంటాయి:
1. సుగ్రీవునితో స్నేహం
రాముడు, లక్ష్మణుడు సీతను వెతుకుతూ ఉండగా, కబంధుడు ఇచ్చిన సూచన మేరకు రుష్యమూక పర్వతం వద్ద సుగ్రీవుడు అనే వానరరాజును కలుస్తారు. సుగ్రీవుడు తన సోదరుడైన వాలితో వైరం వల్ల పర్వతంపై నివసిస్తూ ఉంటాడు. సుగ్రీవుడు రాముడికి సీతను వెతికే సహాయం చేస్తానని, బదులుగా వాలిని సంహరించి తనకు కిష్కింధ రాజ్యాన్ని తిరిగి ఇవ్వమని కోరతాడు. రాముడు ఈ ప్రతిపాదనను అంగీకరిస్తాడు, వారు స్నేహం చేసుకుంటారు.
2. వాలి-సుగ్రీవుల యుద్ధం
సుగ్రీవుడు రాముడి సాయంతో వాలిని ఎదుర్కొనడానికి సన్నద్ధం అవుతాడు. మొదట సుగ్రీవుడు వాలితో పోరాడే సమయంలో రాముడు వారిద్దరి ఆకారాలు ఒకే విధంగా ఉండటంతో వాలిని హతమార్చలేడు. తరువాత, సుగ్రీవుడు గెజ్జెలను ధరించి, వాలి చేతిలో మరోసారి పోరాడతాడు. ఈసారి, రాముడు గోప్యంగా ఉండి, వాలిని ఒకే బాణంతో సంహరించి, సుగ్రీవుడికి న్యాయం చేస్తాడు.
3. వాలి వధ
రాముడు వాలిని బాణంతో సంహరించిన తర్వాత, వాలి రామునిపై తనకు చేసిన అన్యాయంపై ప్రశ్నలు వేస్తాడు. వాలి తన సోదరుడు సుగ్రీవుడితో వివాదంలో ఉండగా, రాముడు తనను సంహరించడం ధర్మమా అని అడుగుతాడు. రాముడు, వాలికి ధర్మపరమైన సమాధానం ఇస్తూ, వాలి చేసిన అన్యాయాలను వివరించి, సుగ్రీవుని తన సహాయకుడిగా చేసుకోవడంలో తప్పులేదని చెప్పాడు. వాలి ఈ విషయాన్ని అంగీకరిస్తూ, మరణం ముందు తన కొడుకు అంగద ను రక్షించమని రాముని వేడుకుంటాడు.
4. సుగ్రీవుని పట్టాభిషేకం
వాలిని వధించిన తరువాత, రాముడు సుగ్రీవుని కిష్కింధ రాజ్యానికి రాజుగా కూర్చోడిస్తాడు. అంగదుడు రాజు సుగ్రీవుని వారసునిగా నియమించబడతాడు. సుగ్రీవుడు రాముడితో తన స్నేహం ప్రదర్శిస్తూ, సీతను వెతికేందుకు తన వానరసైన్యాన్ని పంపేందుకు సిద్ధమవుతాడు. అయితే, వర్షాకాలం కారణంగా సైన్యం బయలుదేరేందుకు సమయం గడుస్తుంది.
5. రాముని కోపం
వర్షాకాలం ముగిసిన తరువాత కూడా సుగ్రీవుడు సీత కోసం వెతికేందుకు ఎలాంటి చర్యలు తీసుకోకపోవడం రాముడిని ఆగ్రహానికి గురి చేస్తుంది. రాముడు తన సహనం కోల్పోయి, సుగ్రీవుడు తన కర్తవ్యాన్ని విస్మరించాడని భావిస్తాడు. రాముడు లక్ష్మణుని సుగ్రీవుని వద్దకు పంపుతాడు. లక్ష్మణుడు సుగ్రీవుడి దగ్గరకు వెళ్ళి, తక్షణమే సీత వెతుకుదల చేయాలని గట్టిగా హెచ్చరిస్తాడు. ఈ సందర్భంలో, సుగ్రీవుడు తన తప్పును గ్రహించి, వెంటనే తన వానరసైన్యాన్ని సమీకరిస్తాడు.
6. వానరసేన పంపిణీ
సుగ్రీవుడు సీతను వెతకడం కోసం వానర సైన్యాన్ని నాలుగు దిక్కులుగా పంపుతుంది. అంగదుడు మరియు హనుమంతుడు దక్షిణ దిశలో వెళతారు, ఎందుకంటే రావణుడు సీతను లంకకు తీసుకెళ్లాడని భావిస్తారు. ఈ ప్రయాణంలో, వానరసేన దారిలో అనేక కష్టాలను ఎదుర్కొంటుంది. వారు పర్వతాలు, అరణ్యాలు, సముద్రాలను దాటి ప్రయాణిస్తారు.
7. సంపాతి కథ
వానరసేన దక్షిణ దిశలో వెతుకుతుండగా, వారు ఆహారం లేక తలపడి కూర్చుంటారు. అక్కడ సంపాతి అనే గరుత్మంతుడు, జటాయువు సోదరుడు, వారి సమీపానికి వస్తాడు. వానరులు తమ సోదరుడు జటాయువు మరణం గురించి చెప్పినప్పుడు, సంపాతి సీత గురించి తెలిసిన వివరాలు చెబుతాడు. అతను తన కళ్ళతో సీతను లంకలో చూసినట్లు, ఆమె రావణుడి చెరలో ఉందని తెలుపుతాడు. ఈ సమాచారంతో, వానరులు లంకవైపుకు ప్రయాణం చేయాలని నిర్ణయించుకుంటారు.
8. హనుమంతుడి సముద్రలంఘనం
సీత ఆచూకీని సంపాతి తెలిపిన తరువాత, వానరసేన లంకకు చేరుకోవడం అనేది ప్రధాన కర్తవ్యంగా మారుతుంది. హనుమంతుడు తన శక్తిని గుర్తించి, లంకను చేరడానికి సముద్రాన్ని దాటి వెళ్ళగలడని అంగీకరిస్తాడు. హనుమంతుడు అతని మాయావ్యాములతో సముద్రాన్ని దాటి, సీతను వెతకడానికి బయలుదేరతాడు.
కిష్కింధాకాండ రామాయణంలోని కీలకమైన భాగం, ఇందులో సీత కోసం ప్రారంభమైన వెతుకుదల, సుగ్రీవుని రాజ్యపరిపాలన, వాలి వధ, హనుమంతుడి సాహసాలు ముఖ్యాంశాలు.